Sual: Bazı kimseler, sünnet namazlar hakkında, özellikle, yatsının ilk dört sünneti hakkında hadis olmadığı için bid’at diyorlar. Doğrusu nedir?
CEVAP
Bütün sünnetler hakkında hadis-i şerif vardır. Yatsının ilk dört rekat sünneti Hanefi’de ve Maliki’de gayri müekked sünnetlerdir.

Nimet-i İslam kitabında deniyor ki:
Sünnetlere (Nafile) denilmesi, nafile deyiminin daha kapsamlı olmasındandır. Çünkü her sünnet nafiledir. Her nafile sünnet değildir. Nafileler revatib ve regaib diye ikiye ayrılır.

Revatib: Farzlardan önce veya sonra kılınan müekked ve gayr-i müekked sünnetlerdir.
Regaib: Kuşluk ve teheccüd gibi diğer nafile sünnetlerdir.

Müekked sünnetler bir kısmı iki, bir kısmı dört rekattır.
İki rekatlılar: Sabah namazından önce, öğle akşam ve yatsı namazından sonra kılınan iki rekat sünnetlerdir.

Dört rekatlılar: Öğle ve Cuma namazından önce ve Cuma namazından sonra kılınan dört rekat sünnetlerdir.

Gayr-i müekked sünnetler: İkindi ve yatsıdan önce kılınan 4 rekatlı sünnetlerdir.

Öğlenin ve yatsının ikişer rekattan ibaret olan son sünnetlerini onlara ikişer rekat daha ekleyerek dörder kılmak da mendub sünnetlerdendir. Bir hadis-i şerif meali şöyledir:
(Öğlenin farzından önce ve sonra devamlı olarak dört rekat [nafile] kılana Cehennem haram olur.) [Tirmizi, Ebu Davud]

Akşam namazının müekked sünneti olan iki rekattan sonra altı rekat namaz kılmak da mendub sünnettir. Bu mendub sünnete Evvabin denir. Bir hadis-i şerif meali:
(Akşam namazından sonra konuşmadan altı rekat daha kılanın elli yıllık [küçük] günahları affolunur.) [Feyz-ül Kadir]

İkindinin ilk sünneti, yatsının ilk sünnetinden daha faziletlidir. Hazret-i Âişe validemiz (Resulullah, yatsının farzından önce dört, farzından sonra da dört rekat kılıp yatarlardı) buyurdu. (Dip not)

Hazret-i İbni Ömer’in, (Resulullah ile beraber, yatsı namazından sonra iki rekat namaz kıldık) diye bildirdiği hadis-i şerifi, yatsının son sünnetini, Hazret-i Abdullah ibni Mugaffelin rivayet ettiği, (Her ezan ve ikamet arasında namaz vardır) hadis-i şerifi de, yatsının ilk sünnetini göstermektedir. (Buhari)

Mezahib-i erbaa’da nafile namazlar mezheplere göre şöyle bildiriliyor:

Hanefi’de: Farz namaza tâbi olan nafileler, ikiye ayrılır: Mesnun ve mendub.

Mesnun olanlar:
Sabah namazından önce iki,
Öğle namazından önce dört, sonra iki,
Cuma namazından önce ve sonra dört,
Akşam namazından sonra iki,
Yatsı namazından sonra iki.

Mendub namazlar:
Akşam namazından sonra altı,
Yatsı namazından önce dört. Hazret-i Âişe validemiz, (Resulullah, yatsının farzından önce dört, farzından sonra da dört rekat kılıp yatarlardı) buyurdu.

Hanbeli’de: Farz namazlara tâbi olan nafileler ikiye ayrılır: Ratibe ve gayr-i ratibe.

Ratibeler:
Öğle farzından önce iki, öğle farzından sonra da iki rekat.
Akşam namazından sonra iki rekat.
Yatsı namazından sonra iki ve sabah namazından önce de iki rekat.

Revatibin gayrı ise yirmi tanedir:
Öğle namazından önce dört ve sonra dört,
İkindi namazından önce dört,
Akşam namazından sonra dört,
Yatsı namazından sonra da dört rekat.
Akşam namazından önce iki rekat kılmak da mubahtır.

Şafii’de: Farzlara tâbi olan nafile namazları ikiye ayrılır: Müekked, gayr-i müekked.

Müekkedler [Revatib olanlar]:
Sabah namazının iki rekatı,
Öğle ve Cuma namazından önce iki, Cumadan sonra iki,
Akşam namazından sonra iki,
Yatsı namazından sonra da iki, bir de vitirdir.

Sünnet-i gayr-i müekkedeler:
Öğleden önce ve öğleden sonra iki rekat. Cuma da öğle gibidir. [Öğlenin ve Cumanın farzından önce, iki rekat müekked, iki rekat da gayr-i müekked olmak üzere, toplam dört rekat sünnet namaz vardır.]
İkindiden önce dört,
Akşamdan önce iki rekat. Bu iki rekat, (Her iki ezan arasında bir namaz vardır) hadisinden dolayı kılınır. İki ezandan murat ezan ve ikamettir.
Yatsı namazından sonra iki rekat.

Maliki’de: Farzlara tâbi olan nafileler ikiye ayrılır: Revatib ve diğerleri.

Revatib olanlar:
Bunların belli bir rekat sayısı yok ise de evla olanı şöyledir:
Öğle namazından önce ve sonra dört,
İkindi namazından önce dört,
Akşam namazından sonra altı.
(İki ezan arasında bir namaz vardır) hadis-i şerifine istinaden yatsı namazından önce nafile kılmak müstehaptır.

Revatib olmayan nafileler:
Sabah namazı iki rekat.
Yatsı namazından sonra ve vitir namazından önce kılınan bir şef namaz var Maliki’de. Vitir, sünnet-i müekkededir. İki rekat tavaf namazından sonra sünnetlerin en kuvvetlisidir.

Görüldüğü gibi, her mezhepte sünnet namazlar vardır.


Sual: Farz namazlarda kıyam, yani ayakta durmak farzdır. Sünnetlerde de ayakta durmak farz mıdır?
CEVAP
Sağlam kimse için yalnız farz namazlar ile vitir namazını kılarken ayakta durmak farzdır. (Sirac-ül-vehhac)

Hasta ve özürlü olmasa da, nafileleri oturarak kılmak her zaman ve her yerde caizdir. Yalnız [vacip diyenler de olduğu için] sabah namazının sünnetini ayakta kılmalıdır! Nafileleri oturarak kılana, sevabın yarısı verilir. (Merakıl-felah)

Beş vakit namazın sünnetlerini hiç bir mazeret yokken de, oturarak kılmak caizdir. Çünkü bu sünnetler de, nafile namazdır. (Cevhere)

Bunlar Seadet-i Ebediyye’de de yazılıdır.
Nafile namazları da ayakta kılmak iyi olur.