Kuş gribi virüsünün neden olduğu ve kuşlarda görülen bulaşıcı bir hastalıktır. Kuşların çoğu virüse duyarlıdır, aralarında oldukça hızlıca yayılır ve öldürücü seyreder.

Kuş gribi virüsünün özellikleri nelerdir?

Etken olan virüsün 15 alt tipi bulunmaktadır. Bunlar içinde H5N1’in özel bir önemi vardır. Balıkesir’de görülen salgında H5N1’in etken olduğu Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü tarafından 13 Ekim 2005’te açıklanmıştı. H5N1 tipi virüsle hastalık, insanlarda ilk kez 1997 yılında bildirilmiştir. H5N1 diğer influenza türlerine göre daha ciddi ve öldürücü seyretmektedir. Ayrıca, H5N1 hızlıca değişim yapabildiği için daha hızlı yayılabilecek yeni virüslerin oluşmasına kaynak oluşturabilecektir.


Virüs ne kadar dayanıklıdır ve nasıl etkisizleştirilir?

Virüs, enfekte olmuş alanlarda düşük sıcaklıkta en az 3 ay canlı olarak kalabilir. Enfekte olan kuşlar virüsleri en az 10 gün boyunca ağız ve dışkı yoluyla atarlar. Virüs, 70 derecede 5 dakika ısıtma yoluyla ve ayrıca yaygın kullanılan dezenfektanlarla etkisizleşebilmektedir.


Salgın nasıl oluşur ve insanlara nasıl geçer?

Doğrudan ya da dolaylı yollarla vahşi göçmen kuşların evcil kuşlara enfeksiyonu bulaştırması en önemli salgın nedenidir. Ayrıca, canlı kuş pazarları salgının yayılmasında önemlidir. Özellikle ölü veya canlı hastalıklı kuşlar ve kuşların atıklarına maruz kalan kişilere solunum ve temas yoluyla bulaşır.


Ülke içinde ve ülkeler arasında nasıl yayılır?

Hastalık bir ülke içinde çiftlikler arasında hızlıca yayılım gösterebilir. Enfekte olmuş araçlar, elbiseler, ayakkabılar aracılığı ile bir yerden diğerine taşınırlar. Bir ülkeden diğerine ise uluslararası canlı kümes hayvanları ticareti ve göçmen kuşlar aracılığı ile taşınabilir.


Bugüne kadar olan salgınların özellikleri nelerdir?

2003 ve 2004 yıllarında Asya ülkelerinde (Vietnam, Kamboçya, Endonezya, Malezya, Thailand) toplam yaklaşık 120 kişi hastalanmış ve bu kişilerin 60’ı (%50) ölmüştür. (02 Şubat 2006)


Kuluçka süresi kaç gündür?

Ortalama 2-5 gün olup, 17 gün sonra hastalık geliştiği bildirilmiştir.


Hastalığın klinik özellikleri nelerdir?

Gripte görülen klasik bulgular bu grupta da geçerlidir. Ateş, baş ağrısı, yaygın vücut ağrıları, boğaz ağrısı, öksürük en sık görülen belirtilerdir. Ayrıca, bu hastalarda diğer grip türlerine göre daha fazla ishal bildirilmiştir.


İnsandan insana geçiş var mıdır?

Dünya Sağlık Örgütü, insandan insana geçiş olmadığının altını çizmektedir.


Kimler risk altındadır?

Ölü ya da canlı hasta hayvanlarla veya hayvan atıklarıyla doğrudan teması olan kişiler en büyük risk altındadırlar. Ayrıca hasta insanlarla teması olan sağlık çalışanları da koruyucu tedbirleri (eldiven, maske, önlük) almalıdırlar.


Yiyecek yoluyla geçer mi?

Hastalıklı hayvanların ürünlerini yemek yoluyla enfeksiyon alan bildirilmiş hasta yoktur. Ancak kümes hayvanlarının etlerinin ve yumurtalarının iyi pişirilmeden yenmemesi önerilmektedir.


Korunma tedbirleri nelerdir?

Hastalık şüphesi olan hayvanlarla teması olanlar mutlaka eldiven ve maske kullanmalıdırlar. Kümes hayvanları ürünleri pişirilerek yenmelidir. Eller sıkça yıkanmalıdır.


Tedavisi var mı?

Ülkemizde tedavi için lisans almış 2 ilaç bulunmaktadır. Bu ilaçların belirtiler başladıktan sonra ilk 48 saat içinde başlanması gerekmektedir.


Aşısı var mı?

Halen var olan grip aşıları H5N1 suşuna karşı koruyucu değildir. Ancak insanların diğer grip suşları için aşılanmaları önerilmektedir.


İnsanlar etkilenmemek için neler yapmalı?

a. Ölü ya da canlı kanatlı hayvanlarla teması olanlar gerekli temas tedbirleri (eldiven ve maske) almalıdır.

b. Canlı tavuk veya hindi alınmamalı, denetimden geçmiş ürünler tüketilmelidir.

c. Kanatlı hayvanlar uygun şartlarda iyice (60-70 derece) pişirilmelidir, az pişmiş olarak tüketilmemelidir. Çıplak elle dokunulduğunda eller mutlaka sabunla yıkanmalıdır.

d. Yumurtaların kabukları enfekte olabileceği için bol su ile yıkanmalıdır.

e. Hastalık şüphesi olanlar hızlıca sağlık merkezine başvurmalıdır.

f. Hasta olan veya hasta olduğundan şüphelenilen kişilerle temas eden aile yakınları ve sağlık çalışanları koruyucu maske ve önlük kullanmalıdırlar. (09 Şubat 2006)