Dünyada ve ülkemizde Hepatit B virüs enfeksiyonunun durumu nedir

Dünyada ve ülkemizde Hepatit B virüs enfeksiyonu önemli bir sağlık problemidir. Gelişmekte olan ülkelerde özellikle Doğu Asya ve Batı Afrika’da hastalık bulguları olmadan taşıyıcı oranı oldukça yüksektir. Ülkemiz de taşıyıcılık oranlarının yüksek olduğu ülkelerden biridir.


Hepatit B enfeksiyonu nasıl bulaşır
Hepatit B enfeksiyonu kişiden kişiye kan, kan ürünleri ve vücut sıvıları ile bulaşabileceği gibi doğumda anneden bebeğine bulaşabilmektedir. Hastalığın ve taşıyıcılığın yaygın olduğu gelişmekte olan ülkelerde en önemli geçiş yolu doğum sırasında anneden bebeğe geçiş şeklindedir. Gelişmiş batı ülkelerinde ise en önemli bulaşma yolu damar içine ilaç kullanımı ve cinsel temastır.


Hepatit B enfeksiyonu riski yüksek olan gruplar kimlerdir
Öncelikle sağlıkla uğraşan doktor, diş hekimi, hemşireler, sağlık personeli, hemodiyaliz hastaları, damar içine ilaç kullananlar risk altındadırlar. Taşıyıcı annelerden doğacak bebekler de yüksek risk altındadır.


Hastalığın kısa dönemli sonuçları nelerdir
Hepatit B virüsü akut ve kronik hepatite neden olabilir. Enfeksiyon gelişen yenidoğanların %90’ında, çocukların %50’sinde hastalık kronikleşme eğilimindedir. Erişkinlerin ise %5-10’unda kronikleşme durumu söz konusudur.

Akut hepatit hafif seyredebileceği gibi, ağır karaciğer yetmezliği sonucu ölümle sonuçlanabilir. Hastalığı akut geçiren bazı hastalarda iştahsızlık, bulantı, kusma, ateş, karın ağrısı ve sarılık gibi şikâyetler görülebilir.

Ağır seyreden, karaciğer yetmezliği gelişen hastalarda karaciğer nakli hayatı kurtarabilir. Yine hastalığı akut geçiren erişkinlerin %5-10’unda kronik taşıyıcılık gelişebilir.


Hastalığın uzun dönemli sonuçları nelerdir
Hepatit B virüsünü alan kişilerin hepsi hastalığın klinik ve laboratuvar bulgularını göstermezler. Bazıları virüsü vücutlarında sadece taşırlar. Kronik hepatitli kişilerin bazılarında da klinik bulgu yoktur veya karaciğer biyopsisinde çok az hastalık bulgusu vardır. Bu hastaların bir kısmında zamanla siroz ve karaciğer kanseri gibi ciddi ve ölüme neden olan hastalıklar gelişebilir. (21 Ekim 2007)


Hepatit B virüs enfeksiyonu teşhisi nasıl konulur
Hepatit B enfeksiyonu teşhisi bazı testlerle yapılır. Virüsün alınmasından haftalar sonra serumda yapılan özel testler pozitifleşir. Bu testlerin pozitifleşmesine paralel karaciğer enzimleri kanda yükselir.


Hepatit B virüs enfeksiyonundan korunmak mümkün mü?
Hepatit B virüs enfeksiyonu aşı ile korunabilen bir hastalıktır. Tüm zamanında doğan bebekler hepatit B virüs enfeksiyonuna karşı aşılanmalıdır. İlk doz doğumda yapılır. İkinci doz 1-4 ay, 3. doz 6-18 ay arası yapılabilir. Şu anda önerilen aşı şeması 0, 1, 6 ay şeklindedir.


Anneden bebeğe enfeksiyon nasıl geçer
Her gebe kadının hepatit B virüs enfeksiyonu açısından kontrol edilmesi, doğacak bebeğin belki de ömür boyu taşıyacağı bir hastalığa karşı tedbir alınmasını sağlayacaktır. Hastalığın plasenta (eş) aracılığıyla bebeğe bulaşması son derece nadir bir durumdur. Geçiş doğum anında annenin salgıları ve kanının bebeğe bulaşmasıyla olmaktadır.


Bebeği enfeksiyondan korumak için neler yapılmalı
Hepatit B taşıyıcısı veya kronik enfeksiyonu olan anneden doğan bebekler, doğumdan sonra hemen iyice yıkanmalıdır. Eğer kan örneği alınması gerekliyse bebek yıkandıktan sonra alınmalı ve K vitamini yapılmalıdır. Doğumu takip eden ilk 12 saat içinde hepatit B immunglobulin (HBIG) 0.5 ml bebeğin uyluk kası içine yapılmalıdır. Yapılmasında gecikme olursa ilk 48 saat içinde mutlaka uygulanmalıdır. Hepatit B taşıyıcısı veya kronik enfeksiyonu olan anneden doğan bebeklere HBIG ile birlikte aşı yapılmasıyla koruyuculuk %90-95 düzeyine ulaşır. Önerilen aşı takvimi; 0, 1, 6. aylardır.


Prematüre bebekler de aşılanmalı mı?
Taşıyıcı olmayan anneden doğan 2000 gramın altındaki bebeklerin aşısı bebek 2000 grama ulaşıncaya kadar beklenebilir. Şayet anne Hepatit B taşıyıcısı ise bebek prematüre bile olsa ilk 12 saat içinde HBIG ve aşı yapılmalı. Bebek bir aylık olunca 0, 1, 6 ay takvimi uygulanmalıdır.
(28 Ekim 2007)