Hikmet ehli zatlar buyuruyor ki:
Âdem aleyhisselamdan, bizim Peygamberimize kadar, ne kadar peygamber geldiyse, her peygamber ümmetine şu nasihatte bulunmuştur:
(Utanmazsan, her şeyi yaparsın.)

Bu bir tehdittir. Onun için Peygamber efendimiz, (Hayâ imandandır) buyuruyor.

Utanmak bir nimettir. Utanmayan her şeyi yapar. Onun için utanma duygusu çok lazım. Utanmak için de utananlarla birlikte olmak lazım. Utanmazlarla birlikte olan hayâsız olur; çünkü ahlak bulaşıcıdır. İyi ahlak gibi kötü ahlak da bulaşır. İyi ahlaklı olmak isteyen, iyi ahlaklılarla beraber olmalı.

Himmet, bütün gayretin, bütün duanın, bütün düşüncenin, her şeyin aynı noktaya teksif edilmesi, yani aynı noktada birleşmesidir. Buna himmet derler.

Eğer müminler bir noktaya, aynı noktaya teveccüh ederlerse, aynı noktaya kendi dikkatlerini, dualarını, her şeylerini birleştirirlerse, dağlar tepe takla olur. Yani hiçbir engel kalmaz. Her şey dümdüz olur.

Mümin, müminlerin arkasından dua eder; münafık müminlerin arkasından gıybet eder. Müminle münafığın farkı budur. Hiçbir mümin, diğerinin arkasından, o duyduğu zaman üzüleceği bir şeyi söylememeli. Yoksa kul hakkına girer.

Kul hakkı mutlaka helalleşmeye bağlıdır. Maddi kul hakkı varsa, varislerine veririz, varisleri yoksa hayır hasenat yapılır; ama eğer onu kıracak, onu üzecek, onu darıltacak, onun canını sıkacak laf ettiysek, o da duymuşsa, tek çare onunla helalleşmektir. Ya öldüyse, helalleşme imkanı da yoksa ne olacak? Peygamber efendimiz buyuruyor ki:
(Allah’a ve ahiret gününe iman eden, ya hayır söylesin ya sussun. Allah’a ve ahiret gününe iman eden, komşusuna iyi davransın. Allah’a ve ahiret gününe iman eden, misafirine bol ikramda bulunsun.)

Dediler ki, ya Resulullah bir kadın var. Gece gündüz ibadet yapıyor. Ama komşular illallah diyorlar kendisinden. Peygamber efendimizin verdiği cevap:
(Onun gideceği yer cehennemdir.)

Herkes, eline ve diline sahip çıkmalı. Sabah oldu mu bütün azalar, insanın diline, (Ne olur ne kendini yak, ne bizi yak. Yapma, yapma) diye yalvarırlarmış. Dilinle bizi yakma. Çünkü o yalan söylerse, iftira ederse, gıybet ederse, bütün vücut onun acısını çekecek sonra. (Ya hayır konuş, ya sus) buyuruldu. İşte onun için (Ya hayır konuş, ya sus) buyuruldu.