 |
 |
 |
| Kaynak Eserler |
|
- H - |
126 — HACE-ZADE: Muslihuddin Mustafa bin Yusüf, Bursalıdır. Fatih sultan Muhammed hanın hocası ve İstanbul kadısı oldu. Fatihin emri ile, Gazalinin Tehafüt-ül-felasifesi ile, İbnür-Rüştün buna olan reddiyyesini incelemiş, Gazalinin haklı olduğunu bildiren kıymetli bir kitap yazmıştır. 1487 de vefat etti. Bursa’da, Emir Sultan kabristanındadır.
127 — HACI BEKTAŞ-I VELİ: Adı seyyid Muhammed bin İbrahim Atadır. 1282 senesinde Horasanın Nişapur şehrinde doğdu. 1338 de vefat ettiği Kısas-ı Enbiyada yazılıdır. Anadoluda Kırşehir’dedir. Şeyh Lokman-ı Horasaninin halifesi idi. Bu da, şeyh Ahmedi Yesevinin, bu da, Yusüf-i Hemedaninin halifesi idi. Hacı Bektaş-ı Veli hazretleri, sultan Orhan ile sohbet etti. Yeniçeri askeri kurulurken dua etti. Bundan feyiz alanlara Bektaşi denildi. Bu temiz, iyi bektaşiler, zamanla azaldı. Hurufi denilen zındıklar, bu mübarek ismi kendilerine mal edindi.
128 — HAKİM NİŞAPURİ: Muhammed bin Abdullah hadis âlimlerindendir. 933 de doğup, 1014 senesinde Nişapur’da vefat etti. Buhari’de ve Müslim’de bulunmayan sahih hadisleri toplayarak meydana getirdiği Müstedrek kitabı çok kıymetlidir. Beyrut’ta Mektep-üt-ticaride satılmaktadır.
129 — HAKİM-İ ŞEHİD: Muhammed bin Muhammed bin Ahmed, fıkıh âlimidir. 946 senesinde şehit edildi. Gurer, Kafi ve Münteka kitapları meşhurdur.
130 — HAKİM-İ TİRMİZİ: Ebu Abdullah Muhammed bin Ali, hadis imamlarındandır. 932 senesinde şehit edildi. Çok kitap yazdı. Nevadir-ül-üsul kitabı çok kıymetlidir
131 — HALEBİ İBRAHİM: İbrahim bin Muhammed, fıkıh âlimidir. 1462 de Haleb’de doğup, 1549 da vefat etti. Mülteka kitabı fransızcaya tercüme edilmiştir. Halebi kitabı meşhurdur. Ayasofya dersiamlarından ve nakşi meşayıhından Ali Yekta efendi, buna haşiye yapmıştır. Siyer sahipleri Nureddin Ali Halebi Hanefi 1633 de ve Burhaneddin Ali Halebi şafii 1604 de vefat etmişlerdir.
132 — HALİD-İ BAĞDADİ: Sôfiyyei aliyyenin büyüklerindendir. İslam bilgilerinin mütehassıslarındandır. Hayatı, Mecdi talid ve Şems-üş-şümusda ve hesab, hendese ve heyet ilimlerinde ve Rub-ı-daire üzerinde mahir olduğu El-Hadaik-ul-verdiyyede yazılıdır. Yüzlerce büyük âlim yetiştirdi. Bağdadın şimalinde Zur şehrinde 1778 de doğup, Şam’da 1826 da vefat etti. Cenaze namazını allame İbni Abidin kıldırdı. Ehl-i sünnet düşmanları, bu büyük âlime kürd asıllı diyor. Bu sözleri, tamamen yanlış ve iftiradır. Üçüncü halife Osman soyundan olduğu vesikalarla sabittir. 1809 da Bağdat’tan hareket ederek, bir senede Dehli’ye geldi. Abdullah-ı Dehleviden dokuz ay feyiz aldı, 1811 de Bağdat’a avdet etti. İktül-cevheri kitabında irade-i cüziyyeyi uzun yazmaktadır. İtikadname kitabı, farisi olarak, hadisi Cibrilin şerhidir. Arabi tercümesi, Eliman vel İslam ismi ile 1981 de İstanbul'da basılmıştır. Türkçe tercümesi ve arabi Caliyet-ül-ektar dua kitabı Hakikat Kitabevi tarafından bastırılmıştır. Farisi divanı çok kıymetlidir.
133 — HALİL ŞEYH: Maliki fıkıh âlimlerindendir. Babası İshaktır. 767 de vefat etti. Muhtasarı meşhurdur.
134 — HÂLİMİ: Hüseyin bin Hasen bin Muhammed bin Hâlim Cürcani, Şafii fıkıh ve hadis âlimidir. 949 da doğup, 1012 de vefat etti. Minhac-üd-din kitabı meşhurdur.
135 — HAMDAN KURMUT: Karmat da denir. Gözleri kırmızı demektir. İsmaili mezhebinde iken, müridleri çoğalınca Kurmuti tarikatını kurdu. Kufe şehrinde tüccar idi. Dar-ül-hicre adında bir tekke yaptı. 890 senesinde öldü. Karamıta devletini kurdu. Müslümanlara çok zulüm yaptılar.
136 — HAMZA BİN AHMED: Derezilerin bozuk inanışlarını yayan, Mısırlı bir sapıktır. Fatımi hükümdarı olan Hakim-bi-emrillah da, bunun yalanlarına aldanarak, yoldan çıktı.
137 — HAMZA EFENDİ: Bey ve şira risalesi çok istifadelidir. Bu kitabı İsmail bin Osman şerh etmiş, 1890 da İstanbul'da basılmıştır.
138 — HARİRİ: Ahmed bin Ali, Halveti idi. Tütün içmenin haram olmadığını bildirdi. 1639 da vefat etti.
139 — HASEN ADVİ: Hasen bin Advi Hamzavi Mısıri, Maliki âlimlerindendir. 1806 da Advede doğup, 1885 de vefat etti. Camiul-ezherde yetişti ve müderris oldu. Çok kitap yazdı. İrşad-ül-mürid fi-hulasa-ti ilmi tevhid ve En-nefehat-üş-şaziliyye fi şerh-ı Burde-til-Busayriyye kitapları çok kıymetlidir.
140 — HASEN BİN ZİYAD: Hanefi fıkıh âlimlerindendir. 819 senesinde vefat etti. İmam-ı a’zam Ebu Hanifenin talebesinin meşhurlarındandır. İbni Ziyad şafii Yemeni başkadır.
141 — HASEN HULUSİ: Karadeniz sahilindeki Çarşamba kasabası müftisi idi. Türkçe Mecmaul-adab kitabı meşhurdur.
142 — HASEN-İ BASRİ: Tabiinin en büyüğüdür. Babası, Eshab-ı kiramdan Zeyd bin Sabitin kölesi olan Cafer idi. Annesi de, Ümm-i Seleme validemizin cariyesi idi. Hadis ve fıkıhta çok derin idi. Hicri 21 de doğup, 110 [m. 728] da vefat etti. Basra’dadır. Hazret-i Ali ile sohbet ettiği Fetava-yı hadisiyyede uzun yazılıdır.
143 — HASSAF: Ebu Bekr Ahmed bin Ömer, fıkıh âlimidir. Edep-ül-kadi kitabı meşhurdur. 874 de Bağdat’ta vefat etti.
144 — HAYALİ: Ahmed bin Musa, büyük âlimlerdendir. İzniklidir. Mısır’a gitti. 1465 senesinde Bursa’da vefat etti. Şerhi akaid haşiyesi çok kıymetlidir.
145 — HAYREDDİN-İ REMLİ: Babası Ahmeddir. Hanefi mezhebinde büyük fıkıh âlimidir. 1585 de Remlede doğup, 1670 de orada vefat etti. Fetvaları, İstanbul'da Süleymaniyye kütüphanesi, Yeni Cami kısmında vardır. 1883 senesinde Mısır’da Bulakta, gayet nefis basılmış, 1974 de Beyrut’ta ofset baskısı yapılmıştır. Levaih-ul-envar ismindeki Minah-ul-Gaffar haşiyesi ve Eşbah haşiyesi çok kıymetlidir. Dürr-ül-muhtar sahibi Alaüddini Haskefinin hocasıdır.
146 — HEİSENBERG: Atomun yapısı ile uğraştı. Müslüman oldu. 1956 da İstanbul'da konferans verdi.
147 — HERDER Von: Alman dinler tarihi profesörü idi. 1744 de doğup, 1803 de vefat etti. Dünya çapında bir teolog idi. İnsanlık tarihinin felsefesi üzerinde uğraştı. Hıristiyanlığa karşı yapılan düşmanlığın, körü körüne İslamiyet'e de yapılmasının yanlış olacağı fikrini ortaya koydu.
148 — HÜSAMEDDİN ÖMER: Ömer bin Abdulaziz, Hanefi fıkıh âlimidir. 1090 da doğup, 1142 de Semerkand’da şehit oldu. Sadr-üş-Şehit de denir. Muhammed Şeybaninin kitaplarını şerh etti. Fetavai kübrası ve Umdetül-müftisi çok kıymetlidir.
149 — HÜSAMEDDİN-İ RAZİ: Hanefi fıkıh âlimidir. Adı, Ali bin Ahmeddir. 1203 senesinde Şam’da vefat etti.
150 — Hüseyin HİLMİ IŞIK: Nâm-ı müstearı Sıddık Gümüş’dür. Babası Said efendi, dedesi Lofca’nın Tepova köyünden İbrahim Pehlivandır. İkisi de Eyyub Sultan’da medfundur. Balkan harbinde şehit olduğu tepeye ismi verilen Bursalı Kâmil efendi ile hemşiresi Âişe hanımın anneleri Fatıma hanım İbrahim Pehlivanın biraderinin kızıdır.
Çeşitli din ve fen kitaplarının yazarıdır. Türkçe, Arabi, Farisi, Fransızca, Almanca ve İngilizce kitapları neşir etmiştir. Kitapları bütün memleketlerde okunmaktadır.
Teğmenlikten albaylığa kadar Türk ordusunda zehirli gazlar mütehassıslığı ve kimya öğretmenliği yapmış, çok subay yetiştirmiştir. İstanbul üniversitesinde çalışarak, Phenyl-cyan-nitromethan cisminin sentezini yapmış ve formülünü bulmuştur. Bunu bildiren raporunu Fen fakültesi 1937 de, (Fritz Arndt, Lotte Loewe, Hilmi Işık) isimleri ile Devlet matbaasında, İngilizce olarak, 2. cilt numarası ile bastırmıştır. Ayrıca fen fakültesinin 1937 senesi ikinci kanun tarihli Fen fakültesi mecmuasında 139. sayfasında neşir edilmiştir. Bu başarılarından dolayı çok tebrikler almıştır. [Bu buluşu, Almanya’da çıkan Zentral Blatt kimya kitabının, 1937 tarih ve 2519 sayısında (H.Hilmi Işık) isminde yazılıdır.]
1911 de, Eyyub Sultan’da, Vezir tekkesinde doğdu. İlk tahsilini Eyyub sultan Reşadiye nümune mektebinde, lise tahsilini Halıcıoğlu askeri lisesinde yaptı. Eczacı mektebini ve sonra Gülhane hastanesinde bir senelik stajını hep birincilikle bitirip, ilk önce üsteğmen olarak, askeri tıbbiye mektebine müzakereci tayin edildi. Bu arada, Kimya Yüksek Mühendisliğini de okumaya başladı. Von Mises’den yüksek matematik, Prager’den mekanik, Dember’den fizik, Goss’dan teknik kimya okudu. Kimya profesörü Arndt’ın yanında çalıştı, takdirlerini kazandı. Arndt’ın yanında altı ay travay yapıp, Phenyl-cyan-nitromethan cisminin sentezini yaptı ve formülünü tespit etti. 1936 senesi sonunda 1/1 sayılı Kimya Yüksek Mühendisliği diplomasını aldı. O sene, Türkiye’de ilk kimya yüksek mühendisi olduğu günlük gazetelerde yazıldı.
Din bilgilerinde derin âlim ve tasavvuf marifetlerinde kâmil ve mükemmil olan kerametler, harikalar sahibi seyyid Abdülhakim efendinin yetiştirdiği salahiyetli bir din adamıdır. 1929 dan 1943 senesine kadar o büyük zattan ders almış, Arabi ve Farisi tercümeler yaparak gençliğe hizmet için çalışmıştır. Hakikat Kitabevi’nde, 1415 hicri ve 1995 miladi senesinde, kendi hazırladığı 60 Arabi ve 25 Farisi ve 14 Türkçe ve bunlardan tercüme ettirdiği, Fransızca, İngilizce, Almanca, Rusça ve Arnavutça ve diğer dillerdeki kitapların miktarı yüzden fazladır. Vehhabi, rafızi ve teblig-ı cemaat denilen Ehl-i sünnet düşmanlarını rezil etmiştir. Hakikat Kitabevi’nin bastırdığı kitaplar, İnternet vasıtası ile bütün dünyaya dağılmaktadır.
(Çok kitap okudum. Ehl-i sünnet âlimlerinin yükseklikleri yanında, pek cahil, bir hiç olduğumu anladım. Onları tanıyabilmek, yollarında bulunmak, büyük nimettir. Resulullahın yolu, onların gösterdikleri yoldur. Resulullahın güzel ahlakı, onların ahlakıdır. Dünyada ve ahirette saadete kavuşmak isteyen, o büyüklerin yoluna, sımsıkı sarılsın!) derdi.
Hüseyin Hilmi Işık “rahmetullahi aleyh”, ailesinden Osmanlı terbiyesi, Seyyid Abdülhakim Efendiden de tasavvuf edebi almış idi. Kendisinden büyüklerin yanında konuşmaz, kimse ile münakaşa etmez, edebi gözetir, ekseriya iki dizi üzerine oturur, bağdaş kurmayı bile edep dışı görürdü. Bursa’da müderrislerden Ali Haydar Efendiyi ziyaretinde saatlerce iki dizi üzerinde oturunca, Ali Haydar Efendi talebelerine, “Hilmi Beyden edep öğrenin edep!” demişti.
Sabır ve tahammülleri çok idi. İnsanlardan, bir eziyet, sıkıntı gelse katlanır, mukabele etmezdi. Yerine göre pamuktan yumuşak, ama küfre, bid’atlere ve günaha karşı da çelik gibi sert idi. Dinimizin öngördüğü derecede cesur idi. Kitaplarında doğruyu yazmaktan kaçınmaz, “Korkulacak yalnız Allahü teâlâdır” der, ama fitne çıkmamasına da çok dikkat ederdi.
Maddi, manevi, dünyevi, uhrevi ve bilhassa fen, tıb ve eczacılık ilminde zamanın ileri gelenlerinden gerçek bir âlim idi. Her sözü ilme, fenne ve tecrübeye dayanan ve bu bilgilerini ve tecrübelerini dinin temel ve asıl miyarları ile karşılaştırıp, tartarak, söylediğinden, hikmet konuşan, yani sözlerinde dünyevi veya uhrevi faydalar bulunan, belki eşi bir daha çok zor bulunabilecek olan bir zât idi.
En kıymetli kitaplardan tercüme ve derlemeler ile telif eserler vücuda getirdi. Akaid hususunda, bilhassa Ehl-i Sünnet ve Cemaat inancını sade bir dille açıklayıp bu inancın yayılmasına öncülük etti. Hanefi, Maliki, Şafi’i ve Hanbeli mezheplerinden birinde bulunmanın Ehl-i Sünnetin alameti olduğunu, herkesin kendi mezhebine göre amel etmesinin şart olduğunu, zaruret ve ihtiyaç hâlinde, hak olan dört mezhepten birinin taklit edilebileceğini, Ehl-i Sünnet kitaplarından alarak açıklayıp herkese duyurdu. Seâdet-i Ebediyye ve diğer kitaplarında, binlerce mesele yazdı. Unutulmuş ilimleri ihya etti. “Ümmetim bozulduğu zaman bir sünnetimi ihya edene yüz şehid sevabı verilir” hadis-i şerifini hep göz önünde tutarak, farzları, vacipleri, sünnetleri, hatta müstehabları uzun uzun yazdı. Dünyanın her tarafındaki insanlara doğru İslamiyet’i tanıttı. Ehl-i sünnet âlimlerince tasvip ve methedilen yüzlerce Arabi ve Farisi eseri, Hakikat Kitabevi vasıtasıyla yedi iklim, dört bucağa yaydı. Vehhabi, Şii, Kadiyani gibi bozuk fırkaların doğru yoldan ayrıldıkları noktaları bütün dünyaya tanıttı. Ehl-i Sünnet itikadı canlanmaya, kıpırdamaya ve yeşermeye başladı. Bu bakımdan yaptıkları işi, dîni tecdid (yenileme ve kuvvetlendirme) ile isimlendirenler oldu.
Aynı zamanda çok kudretli bir şair ve tarihçi idi. Muhtelif vezin ve türde yazdıkları şiirler emsalsiz güzellikleri ile kitaplarında yer almaktadır.
Doksan yıllık hayatının sonuna kadar, hafıza ve zekasından hiç bir şey kaybetmedi. Öğrenmek istediği şeyi tam öğrenirdi. Bu sebeptendir ki, 75 yaşından sonra, namaz vakitlerine dair, yazılmış bir çok kitabı, inceden inceye okumuş, anlamış ve Seâdet-i Ebediyye ve başka eserlerine ilave etmiştir. Oradaki girift trigonometrik hesapları kolaylıkla yaptığını görenler, gerçek bir fen adamı olduğunu kabul ederlerdi.
İktisada, tasarrufa çok riayet ederdi. İsrafı tasvip etmezdi.
Bir ihtiyaç olmadıkça evinden dışarıya çıkmaz, ilimle, kitap mütalaasıyla meşgul olurdu. Sevenlerine çok okumalarını ve muteber kitapları herkese ulaştırmaya çalışmalarını tavsiye ederdi. “İslamiyet, her safhası ile, ahlakı ile, itikadı ile, ameli ile yaşanan bir dindir. Hepsi bulunursa, tam olur. Yoksa kişinin dini eksik olur” derdi. Yazdığı kitapların her biri, zamanımızda önemli bir boşluğu doldurdu ve ihtiyaçları karşıladı.
(Nasıl muvaffak oldunuz?) diye soranlara, “(Helekel müsevvifun [Sonra yaparım diyenler helak oldu]) hadis-i şerifine uyarak bugünün işini yarına bırakmadım ve kendi işimi kendim gördüm, yapamadığım işi bir başkasına havale ettiğim zaman neticesini takip ettim” cevabını verirdi. “Bu zamanda İslamiyet’e hizmeti muvaffakiyetle yapabilmek için muhatabın anlayacağı gibi konuşmalı ve herkese tatlı dilli güler yüzlü olmalıdır” buyururdu.
Her işinde orta yolu takip eder, hiç bir şeyde aşırılığı tasvip etmezdi. En iyi hoca, en iyi evlat, en iyi kardeş, en iyi eş, en iyi baba, en iyi dede, en iyi komşu ve en iyi ilim adamı olmaya gayret ederdi.
26 Ekim 2001'de vefat etti. Eyüp Sultan’da Kaşgari dergahında medfundur.
Geniş bilgi için: www.huseyinhilmiisik.com
151 — Hüseyin VAIZI KAŞİFİ: Hüseyin bin Ali Hirat’ta va'ız idi. 1505 de orada vefat etti. Çok kitap yazdı. Farisi Mevahibi aliyye tefsiri meşhurdur. 1830] da İsmail Ferruh Kırimi, türkceye çevirmiş, Mevakib ismini vermiştir. Muhammed Bitlisi [vefatı 1574] başka bir tercümesini yapmıştır. Ahlak-ı Muhsini kitabı ingilizceye tercüme edilmiştir.
|
| |
|
| |
|
|
 |
 |
|
|
