Babanın çocuğunun malını satması

Sual: Baba, çocuğunun bina ve her malını, kendine ve başkalarına satabilir mi? Meyyitin borcu için bina ve toprağı satılabilir mi?

Cevap: Aşağıdaki yazı (Dürer-ül-hükkâm) [176] maddesi ekinden alınmıştır:

Âdil veya hâli belli olmayan baba, mükellef olmayan çocuğunun bina ve her malını, piyasa fiyatına veya aldanarak kendine ve başkalarına satabilir, parasını çocuğa ve fakir ise, kendine de nafaka yapar. Fasık ve israf eden baba, satamaz. Çocuk baliğ olunca, müşteriden bunları geri alabilir. Fakat, iki kat fiyatla satması sahih olup, semeni âdil birine emanet verilir. Fakir baba, gâib olan büyük oğlunun yalnız menkul mallarını, kendi nafakası için satabilir. Binasını, toprağını satamaz. Baba yoksa, vasi de yoksa, babanın babası satabilir. Vasi, çocuğun yalnız menkul mallarını, yalnız başkalarına satabilir. Vasi, meyyit tarafından tayin edilmiş ise, çocuğun malını yüzde elli kârla kendine de satabilir. Hâkim tarafından tayin edilmiş ise, kendisi hiç satın alamaz. Amma, yetim çocuklarının nafakaları için, menkul mallarını satabilir. Terekede menkul mal varken, vasi, meyyitin deyni (borcu) için, bina ve toprak satamaz. Deynden fazla malını da satamaz.

Meyyitin borcunu bir vârisi ödese, bunu terekeden alabilir. Meyyitin borçlarını vârisler öderse, alacaklılar, terekeden ödenmesini isteyemezler. Borçlar, terekeden fazla olunca, vârisler, tereke kadarını ödeyip, terekeyi kurtarırız diyemezler. Vâris olmayan biri, bütün borçları ödeyip, tereke malları, alacaklılardan zorla alamaz.

Borç, terekeden çok ise, dâyin, yani garîm, yani alacaklı bir ise, terekenin hepsi ona verilir. Çok iseler, tereke, alacakları ile orantılı olarak, hepsine dağıtılır. Vakıf alacağının, diğer alacaklardan önceliği yoktur. Taksimden sonra, başka bir garîm ortaya çıksa, yeniden hepsine bölünür. Vârisler, kendi malları ile, meyyitin borçlarını ödemeğe zorlanamaz. (Tam İlmihal s. 901)

Osman Ünlü hocanın Türkiye Gazetesi'nde bugün yayımlanan makalesi için tıklayınız...