Sual: 37 yaşındayım. 2 yıldır yumurtalık kist tedavisi görüyorum. Kötü huylu olabilir mi, ameliyat olmalı mıyım? (Ö.K- Bilecik)
CEVAP
Yumurtalık kanserleri kadınlarda görülen tüm hastalıklar arasında tanı ve tedavisi en güç olan hastalıktır. 50 yaşın üzerindeki kadınların yumurtalık kanseri görülme oranı % 50, 20-40 yaş arası kadınlarda görülme oranı % 10’dur. Yumurtalık kanserinden ölen kadınların yarısından fazlası 55-75 yaş arasıdır. Overlerin gerçek tümörleri genellikle elle hissedilene kadar veya çok geniş şekilde yayılana kadar sessiz kalırlar. Kadınlarda kansere bağlı ölüm nedenlerinin sıralanmasında 5. sıradadır. Aynı ailede görülme oranı % 20-25’tir.

Halen yumurtalık kanserinin erken tanısında yardımcı olabilecek uygun bir teknik bulunamamıştır. Çok az belirti verir, nadiren alt karın bölgesinde basınç hissi, ağrı, mide problemleri, kilo kaybı veya kilo alımı gibi belirtiler görülebilir. İyi huylu yumurtalık kistleri ilk adet görme yaşlarından menopoz yaşlarına kadar görülebilir. Kist sıvı veya yer yer doku içeren bir kesedir. Yumurtalık kistleri herhangi bir zamanda gelişebilir, birçokları küçük ve klinik olarak önemsizdir. Ancak hepsinde ilerleme potansiyeli vardır.

Her ay oluşan yumurtlama kistleri bazen çatlamayıp büyüyebilir, zararsız basit kistlerdir, genellikle tek tarafta oluşur ve bu kistlerin de izlenmesi gerekir. Çoğunlukla belirti göstermez bazen de adet gecikmeleri veya sık adet gibi belirtiler görülebiliyorsa, tedaviye rağmen küçülmüyorsa, büyüklüğü 5 cm ve üzerindeyse cerrahi müdahale gerekmektedir.

Yumurtalık kistleri şayet basit kist olarak düşünülüyorsa cerrahi metod olarak laparoskopi uygulanmalıdır. Bilindiği gibi laparoskopik cerrahi ameliyat sonrası rahat, iş kaybını önleyen, hastayı daha az travmatize eden bir yöntemdir. Şayet yumurtalık kisti menopozdan sonra görülmüşse büyüklüğüne bakılmadan cerrahi müdahale gerekir.

Yumurtalık kist ve tümörleri jinekologların en fazla ehemmiyet göstermesi gereken konu özelliğini sürdürmektedir. Muayene, ultrason ve diğer görüntüleme yöntemleri, kanda bakılan yumurtalıklara özel tümör markerları tanı koyulmasına yardımcı metodlardır. Tanı koymakta genellikle gecikilen yumurtalık kanserlerinde hastalıktan korunmak belki mümkün değildir.

Ancak muntazam aralıklarla yapılacak doktor kontrolleri erken tanı açısından çok önemlidir. Her yumurtalık kisti yumurtalık kanseri değildir, ancak yumurtalık kistinin kanser olmadığını söyleyebilmek de mümkün değildir. Yapılan tetkikler normalse ve yukarıda belirtildiği gibi ortalama 2 aylık bekleme süresi bittiği halde küçülüp kaybolmuyorsa ve 5cm’nin üzerinde büyüklüğe sahipse bu kisti cerrahi olarak çıkartmak yapılacak en doğru davranıştır.

Opr.Dr. Yurdanur Erkılıç
(Türkiye - 10 Nisan 2001)