Sual: 49 yaşında ve iki yıldır menopozdayım. Kilomda ileri derecede bir artış oldu, bunun için nelere dikkat etmeliyim? (E.H -Diyarbakır)
CEVAP
Şişmanlık genellikle hatalı ve aşırı beslenme sonucu vücutta fazla miktarda yağ toplanması ile ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Günümüzde gelişmiş ülkelerin birçoğunda yaygın olarak görülen şişmanlık ülkemizde de, özellikle yetişkinler arasında sağlığı bozan en önemli ve yaygın beslenme bozukluğunu oluşturmaktadır. Şişmanlık kısa sürede oluşmaz.
Kötü beslenme alışkanlıkları, fiziksel aktivitenin azalması ve hormonal değişiklikler sonucu metabolizmanın yavaşlaması nedeniyle şişmanlık menopoz dönemindeki bayanlarda sık görülen bir sağlık sorunudur. Bu dönemde yeme ve içmelere karşı kontrolsüz bir eğilim başlamaktadır. Ancak şişmanlığın normal bir durum olmadığı, çeşitli hastalıkların kaynağı olduğu, sağlığın daha da fazla bozulabileceği ve bir an önce bu durumdan kurtulunması gerektiği bilinmeli ve bu konuda çaba sarf edilmesi gerekir.
Diyet düzenlenirken karbonhidratlı yiyecekler en az düzeye indirilerek kalori yoğunluğu azaltılırken, doygunluk veren ve bağırsak hareketlerini artıran yiyeceklere öncelik verilir. Bu nedenle sebze ve meyve grubu artırılır, yağlar azaltılır ve kuru yemişler yasaklanır. Diyet tedavisine yardımcı olması için fiziksel aktivitelerin artırılması gerekir. Ancak fiziksel aktiviteler kardiovasküler sistemin kapasitesini aşmayacak düzeyde olmalıdır.
Hareketsizlik hızlı kemik kaybı içinde önemli bir etkendir. Bu nedenle bayanların egzersiz programlarına menopoz öncesi başlamaları idealdir. Özellikle menopozun ilk beş yılında düzenli egzersiz yapan vakalarda belirgin olarak kemiklerini korudukları görülmüştür. Yapılan çalışmalarda günlük 20-30 dakikalık egzersizlerin kemik kaybını çok az etkilerken, haftada 3 kez ve 45 dakikaya varan egzersizlerin kemik kaybını yavaşlattığı gösterilmiştir.
Sonuç olarak menopoz öncesi veya menopoz dönemindeki bayanların kendilerine uygun düzenlenen diyet ile birlikte, mevcut imkan ve zaman dahilinde egzersiz programlarını devam ettirmeleri en doğru seçenektir. Bunların hiçbirini yapamayanların ise haftada 3-4 gün 20-30 dakikalık tempolu yürüyüşleri denemeleri faydalı olacaktır. Çünkü, hayat boyunca sağlıklı ve kaliteli yaşam her bayanın hakkıdır.
Opr. Dr. Nihal Çakır
(Türkiye - 05 Nisan 2001)
