Sual: Bir çok kişinin bulunduğu yerde, kimin imam olması gerekir?
CEVAP
Sırası ile şu vasfa haiz olanlar tercih edilir:
1- İtikadı düzgün, fıkhı yani sünneti, İslamiyet’i bilen ve gözeten,
2- Kur’an-ı kerimi tecvid ile okuyan,

3- Bunlar birkaç kişi ise, vera sahibi olan,
4- Vera sahibi de birkaç kişi ise, yaşı çok olan.

5- Huyu güzel olan, insanlarla en iyi geçinen,
6- Yüzü güzel olan, yani en çok teheccüd namazı kılan,

7- Nesebi en şerefli olan,
8- Sesi güzel olan,

9- Elbisesi güzel olan,
10- Malı, mevkiyi çok olan, itibarı fazla olan,
11- Bunlar da benziyor ise, mukim misafire imam olur.

12- Şayet bunlardan birisi seçilemezse, çoğunluğun seçtiği imam olur. Daha üstünü varken, başkası seçilirse, çirkin olur ise de günah olmaz.

13- Bir evde, ziyafette, seçim aranmadan, ev sahibi, ziyafet sahibi imam olur. Yahut, imamı bu seçer. Kiracı, ev sahibi demektir. (İbni Âbidin)

Sual: Bir arkadaş, bize misafir olarak geldiğinde, namaz kılacağımız zaman, hemen imam oluyor. Misafir diye bir şey demiyoruz. Arkadaşın teklifsiz imamlığa geçmesi doğru mu?
CEVAP
Doğru değildir. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Bir yere ziyarete giden kimse, onlara imamlık yapmasın!) [Tirmizi]
(Bir cemaat bir yere misafir giderse, o evden gidene kadar, ev sahibi o cemaatin emiri olur, ona itaat vacip olur.) [Deylemi]

Sual: Birkaç kişi cemaatle namaz kılarken kimi imam olmak istemiyor, kimi de teklifsiz imam oluyor. Hangisi uygundur?
CEVAP
Ümminin, kendisi gibi ümmi olanlara imam olması caizdir. Ümmi, Kur’an-ı kerimi yüzünden okumasını bilmeyen kişidir. Ümminin, Kur’an-ı kerim okumasını bilene imam olması caiz değildir. Tecvit ile okuyamayan da, tecvit ile okuyana imam olamaz. Kendisinden daha ehli var iken imamlığa geçmek uygun olmaz.

İmam olmanın sorumluluğu büyüktür. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Kur’an-ı kerimi en iyi okuyan imam olsun; bunda eşit olunca, sünneti [İslamiyet’in hükümlerini] en iyi bilen imam olsun, bunda da eşit olursa, en yaşlı olan imam olsun!) [Müslim]

(Ezan okumak için koşun, fakat imamlığa atılmayın!) [İbni Ebi Şeybe]

(İmam olan, Allah’tan korksun, imamlık ettiklerinin sorumluluğunu yüklendiğini bilsin! Eğer imam namazı eksiksiz kıldırırsa, cemaatin sevabı kadar da imama sevap verilir. Eğer eksik kıldırırsa, günahı yalnız imama olur.) [Taberani]

Ehil olmayanlar, bu sorumluluktan kaçmalı, ehil olanlar da bu vazifeden imtina etmemelidir! Kur’an-ı kerimi tecvit üzere okuyan ve İslamiyet’i iyi bilen imam olmalıdır.

Kendinde imamlık şartları bulunan kimsenin tevazu ediyorum zannıyla imamlıktan imtina edip, yerine imamlık şartları bulunmayanı geçirerek, imamlıktan kaçması uygun olmaz. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Kıyametin dehşeti içinde, üç sınıfın korkmadığı ve hesap vermediği görülür. Bunlar misk tepelerinde, mahşer halkının hesabı görülünceye kadar otururlar. Bunlardan biri, bir topluluğun rızası ile onlara imamlık edenlerdir.) [Taberani]

(İmam ile müezzin, cemaatın sayısı kadar sevaba kavuşur.) [Ebuşşeyh]

- Ya Resulallah, bana bir amel bildir ki, yalnız onu işlemekle Cennete gideyim. - Senin vasıtanla namaza gelmeleri için kavminin müezzini ol! - Ya Resulallah bunu yapamam. - O halde sana uyup namaz kılmaları için kavminin imamı ol! - Onu da yapamam ya Resulallah. - O vakit namazı ilk safta kıl! (Buhari)

İmamlığa daha layıksa, oğul babasına imam olur. (Halebi)

Sual: Açıktan günah işleyen imamın arkasında namaz kılmak caiz mi?
CEVAP
İçki içen, kumar oynayan veya başka günahları işleyen bir kimse, itikadı düzgün ise, abdestin ve namazın farzlarını iyi biliyor ve önem veriyorsa, böyle bir kimsenin arkasında namaz kılmak keraheten caiz, yani mekruhtur. Eğer namazın şartlarına önem vermiyorsa, zaten namaz sahih olmaz.

Ebüssüud efendi fetvasında, (Salih ve facir [günahkâr, fitneci], arkasında namaz kılınız) hadis-i şerifi açıklanırken, (Bu hadis-i şerif cami imamları için değil, Cuma kıldıran emirler içindir. Bunlara uymak, itaat etmek gerektiğinden, fitne çıkarmamak için fasık olan [açıktan günah işleyen] emirler arkasında namaz kılınır) buyuruyor. Hadis-i şerifte buyuruluyor ki: (Her imamla namaz kıl, sevabı sana, yanlışı varsa vebali onadır. Her emirle cihad et, ecri sana, yanlış karar vermişse zararı onadır. Müslüman her ölünün cenaze namazını kıl, intihar etmiş olsa da...) [Deylemi]

Bu husus, yukarıdaki fetvada da bildirildiği gibi emirlere itaat içindir.

Bid’at ehli, içki içen, kumar oynayan cami imamlarının arkasında namaz kılmamalıdır!
Kur’an-ı kerimi teganni ile okuyan, kendinde imamlık şartları bulunmayan ve açıktan günah işleyen imamların da arkasında namaz kılmamalıdır! Hele itikadı bozuk kimselerin arkasında namaz kılmak hiç caiz değildir. Fakat camide böyle fasık, sapık imam var sanarak camiyi terk etmemelidir.

Yine Ebüssüud efendi fetvasında buyuruluyor ki:
(Kur’an-ı kerimi tecvit üzere okumasını bilmek farzdır. Tecvit bilmeyen bir imamın okuduğu Kur’an-ı kerim ve kıldırdığı namaz sahih olmaz.)

İtikadı bozuk veya bid’at ehli olan, İslam âlimlerinin yazılarına, fetvalarına önem vermeyen, belli bir mezhebe bağlanmayan, müfessir ve muhaddis icazeti olmadığı halde Kur’an-ı kerime ve hadis-i şeriflere kendi görüşüne göre mana veren sapık kimselerin arkasında namaz kılınmaz. (Hadika)

Sual: Kadın, erkeklere imam olabilir mi?
CEVAP
Bütün fıkıh kitaplarında imam olmak için bildirilen şartlardan biri, (Erkek olmaktır. Kadın, erkeklere imam olamaz) buyuruluyor. (Halebi)

Dürer’deki bir hadis-i şerif meali şöyledir:
(Kadınların, [namazda imam olarak] öne geçirilmesi caiz değildir.) [Rezin]

Kadın, erkeklerle birlikte cemaatle namaz kılsa, kadının sağındaki, solundaki ve arkasındaki erkeğin namazı bozulur. (Redd-ül Muhtar)

Veled-i zina
Sual: Veled-i zina, imam olabilir mi?
CEVAP
Veled-i zinanın, imam olması mekruhtur.

Sual: Büyük günah işlemiş, fakat sonradan tevbe etmiş, salih biri olmuş bir kimse, imam olsa, bunun günahını cemaat bilmese, cemaatin namazına bir zarar gelir mi? Böyle bir kimsenin imamlık yapmasında bir mahzur var mıdır?
CEVAP
Bir zararı olmaz. Böyle bir kimsenin imamlık yapmasında bir mahzur yoktur.

Sual: Bir özrü olan mesela, bir yerinden kan veya irin akmak, idrar veya yel kaçırmak, üstü necis olmak, harflerin bazısını peltek okumak gibi bir özrü olan kimse, özrü olmayan sağlam kimselere imam olabilir mi? Bir de, oturarak namaz kılana ayakta kılanlar uyabilir mi?
CEVAP
Özrü olan, özrü olmayanlara imam olamaz.
Özürleri birbirine benzeyenler birbirlerine ve bir özürlü olan, iki özürlü olana imam olabilir. Maliki'de ve Şafii'de, özürlü olan, özürsüz olana imam olabilir.

Yara üstündeki merheme, sargıya mesh eden ve herhangi bir sebeple Maliki veya Şafii'yi taklit eden Hanefiler özürlü sayılmaz.

Sual: İmamlık yapıyorum. Dizlerim ağrıdığı için, namazları ayakta kılamıyorum; oturarak kılıyorum. Cemaate imam olmamda bir mahzur var mıdır? Bir de, abdest almam mahzurludur. Teyemmüm ediyorum. Teyemmüm etmiş olan, abdest alan cemaate, imam olabilir mi?
CEVAP
Teyemmüm etmiş olan, abdest almış olana; oturarak kılan, ayakta kılana imam olabilir.

Sual: Abdest almış olanın, sargı üzerine mesheden imama uyması caiz midir?
CEVAP
Caizdir. (Redd-ül Muhtar)

Sual: Yatsı namazında evdekilere imam oluyorum. İmam-ı Rabbani hazretleri, (Rükuda ve secdelerde tesbih en az üç kere, en çoğu on birdir. İmam için ise, cemaatin haline göredir) buyuruyor. Ben de buna göre namazda Yasin gibi uzun sureler okuyorum. Mahzuru var mı?
CEVAP
Namazda Kur'an-ı kerimi sünnet olan miktarda okumalı. Bir hadis-i şerifte buyuruluyor ki:
(İmam olan zat, namazı uzatmadan hafif kıldırsın. Cemaatin içinde, küçük, yaşlı, hasta ve ihtiyaç sahibi bulunabilir. Yalnız kılarken dilediği kadar uzatabilir.) [Buhari, Müslim]

(İmam, tesbihleri cemaatin hâline göre okur) demek, cemaat isterse, sünnet miktarından bile az okuyabilir demektir. Cemaat sünnetten fazla istese de okuyamaz.

Sual: Muteber bir kitapta, (İmamın farz kıldırırken, kıraati ve tesbihleri sünnetten fazla okuması tahrimen mekruhtur) buyurulurken, başka yerinde ise, (İmam, cemaatin haline göre hareket eder) buyuruluyor. Bu iki ifadeyi nasıl birleştirebiliriz?
CEVAP
İmamın, sünnetlerden fazla okuması uygun değildir. Çünkü cemaatin içinde hastalar, ihtiyarlar, yolcular ve işi acele olanlar olabilir. Bunun için sünnetten fazla okumak tahrimen mekruhtur. Cemaatin içinde hastalar ve özürlülerin olduğu biliniyorsa, imam sıkıntı vermemek için, sünnetten de kısa okuyabilir. Mesela, sabah namazında uzun sure okumak sünnet iken, böyle hallerde kısa sure ile namaz kılınır.

Sual: İmam; cemaatle namaz kıldıracağı zaman, nasıl niyet eder?
CEVAP
İmam, (Bana uyan cemaate imam oldum) der. İmamın, erkeklere imam olmaya niyet etmesi gerekmez. Eğer niyet etmezse, namaz sahih olur ama; kendisi cemaat ile kılmak sevabına kavuşamaz. (Cemaate imam olmaya) diye niyet ederse, bu sevaba da kavuşur. Cemaatte kadın da varsa, imamın, (Kadınlara imam olmaya) diye niyet etmesi gerekir. Böyle niyet etmezse, kadınların namazı sahih olmaz.

Sual: İmam, arkasında kadınların da bulunduğunu bilerek, (Bana uyanlara imam oldum) derse, kadınların namazı sahih olur mu?
CEVAP
Evet.

Sual: Bir erkek, evde yabancı kadınlara, imam olabilir mi?
CEVAP
Bir erkek, mahrem akrabası veya hanımı bulunmayan, yabancı kadınlara, imam olamaz. Halvet olur, yani günah olur. Eğer kadınların içinde bir tane mahrem akrabası veya hanımı varsa, yahut yabancı da olsa, bir erkek daha varsa, halvet olmayacağı için, imam olabilir.

Sual: Ben imam oldum oğlumla namaz kılarken annesi de gelip bize uymuş. Namazı sahih oldu mu?
CEVAP
Onun da geleceğini biliyorsanız, namazı sahih olur. Çünkü kadınlara da imam olmaya niyet etmek şarttır. Niyetsiz olmaz. Onun geleceğini bilmiyorsanız ve kadınlara imam olmaya da niyet etmemişseniz namazı sahih olmaz. Böyle durumlarda, yani kadınların da cemaat olma ihtimali olduğu zaman, namaza dururken kadınlara da imam olmaya niyet etmelidir!

Sual: İmamın, kadınlara imam olmaya da, niyet etmesi gerekiyormuş. Uzun zamandır, hanımımla beraber, cemaatle namaz kılıyoruz. Fakat kadınlara da, imam olmak için, niyet gerektiğini bilmiyordum. Şimdi hanımın namazları sahih olmadı mı?
CEVAP
Sahih oldu. Hanımın, size uyduğunu bildiğinize göre, kadınlara da, imam olmaya niyet etmiş sayılırsınız.

Sual: İmam mahrem kadınlara namaz kıldırsa, namaz sonunda cemaate döner mi?
CEVAP
Evet.

Sual: Cemaatimizde yenge, baldız gibi yabancı kadın da varsa yine dönebilir miyim?
CEVAP
Yabancı kadınlara karşı dönülmez. Yahut yan dönüp onlara bakmamalıdır.

Sual: Cemaat yapma imkanı varken, oradakilerin hepsinin fasık olduğu bilindiği durumlarda fasık fasıka imam olabilir mi?
CEVAP
Olabilir.

Sual: İmam, intikal tekbirlerini yavaş okusa, duymayanların namazları olmaz mı?
CEVAP
İmamın namaza dururken ve rükünden rüküne geçerken ve selam verirken, cemaat işitecek kadar, sesini yükseltmesi sünnettir.

İmama uymanın sahih olması için, imamın sesini işitmek veya imamın veya cemaatin hareketlerini görmek lazımdır.

İmamın sesi yetişmediği zaman, müezzinin yüksek sesle, cemaate bildirirken çok bağırması namazını bozar. İmamın namazda, ihtiyaçtan fazla yüksek sesle okuması ise haramdır.

İmamın hareketlerine uymak lazımdır. Sesine uymak şart değildir. İmamı göremeyen, imamı görenlerin hareketlerine uyarsa, imamın hareketlerine uymuş olur.

İmam tamamen içinden söylese, hiç kimse duymasa bile yine namaz sahih olur.

Sual: Tevbe eden zaninin imam olması uygun olur mu?
CEVAP
Başkası biliyorsa, nefret edilen kimsenin imamlığı mekruh olur. Tevbesi kendinedir. Fakat onun zinasını da tevbesini de hiç kimse bilmiyorsa, imam olması caiz olur.

Sual: Namaz kılınırken Şafii mezhebinde rükudan kalkarken eller kaldırılır. Hanefi olanlara imam oluyor namaz kıldırıyoruz. Ellerimizi kaldırmamızda bir mahzur var mı?
CEVAP
Şafii’de elleri kaldırmak sünnettir. Mecbur kalmadıkça bu sünnet terk edilmez. Hanefilere de imam olsanız ellerinizi kaldırmanız lazım.

Sual: Topal kimse imam olabilir mi?
CEVAP
Evet.

Sual: Zammı sure nedir, en kısası ne kadar olmalıdır?
CEVAP
Fatihadan sonra okunan, üç âyete veya üç âyete eşit bir âyete denir. Üç âyet miktarı, kelime itibarı ile on kelime, harf itibarı ile otuz harf olmalı! (Redd-ül Muhtar)

Sual: Cemaat kaç kişi olursa imam yüzünü cemaate döndürür?
CEVAP
Cemaat az olsun, çok olsun imamın namazdan sonra yüzünü cemaate döndürmesi sünnettir. (Halebi)

Eğer cemaat bir kişi ise, yüzünü o bir kişiye dönmez. Bir kişiden fazla ise döner. İmam-ı Ebulleys hazretleri Mukaddime şerhinde buyuruyor ki: İmam-ı a’zam Ebu Hanife (imam, namazdan sonra dua ederken cemaat on kişiden çok ise yüzünü döndürür, az ise döndürmez) buyurdu. (Şir’a)

Eğer cemaat on kişiden az olur, birinci safta namaz kılanlar da var ise, ikinci kavli tercih ederek imam yüzünü cemaate döndürmez. Namaz kılan yoksa, cemaat az olsa da birinci kavle uyarak imam yüzünü cemaate döndürmelidir. Çünkü müminlerin yüzüne dönmek, Kâbe-i şerife dönmekten evladır. Cemaat çok olsa da, namaz kılanın yüzüne dönmek mekruhtur. Yan dönülürse mekruh olmaz. (Hindiyye)

Sual: Âmire imam olmak uygun mu?
CEVAP
Âmire izni olmadan imam olmamalıdır. İzin almadan imamlığa geçmek dargınlığa sebep olabilir. İstenmeyen kimsenin imam olması mekruhtur.

Sual: İmamlık yapacak kimsenin, ikameti de kendisinin okuması mekruh olur mu?
CEVAP
Mekruh olmaz. Hazret-i Ömer bazen böyle yapardı.

Sual: Yeni Müslüman birinin telaffuzu iyi değilse imamlığı caiz mi?
CEVAP
Hayır. Hemen öğrenmelidir.

Sual: Maliki’yi taklit eden mukimle misafir, birbirine imam olur mu?
CEVAP
Evet.

Sual: Tecvit bilmeyen mahreçleri doğru çıkarıyorsa okuması sahih olur mu?
CEVAP
Mahreçleri doğru çıkarıyorsa, tecvidi bilmese de okuduğu sahih olur.

Sual: “İmam namazdan önce cemaate safları düzeltmesini söyler" deniyor. Halbuki sünnet ile farz namazı arasında konuşmamak gerekmez mi?
CEVAP
Bu akşam namazına mahsustur. [Hanefi’de böyle, Şafii’de her zaman söyler.]

Sual: İmam fatihadan sonra âmin der mi?
CEVAP
Evet.

Sual: Kad kametissalat denirken, imamın namaza başlaması gerekir mi?
CEVAP
Kad kametissalat denirken imam efendi namaza durur. Cemaat de beraber durur. Yani ikamet bitmeden durulur. İkamet bitince de hemen durulursa olur. Fakat daha fazla geciktirmek mekruh olur.

Sual: İmam, namazdan sonra ayağa kalkarak mı, yoksa kalkmadan mı yüzünü, cemaate döndürür?
CEVAP
Her ikisi de, caizdir.

Sual: İmam niçin namazdan sonra arkasını kıbleye doğru dönüyor?
CEVAP
Sünnet olduğu için dönüyor. Kâbe şereflidir. Ancak müminin şerefi daha fazladır. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Merhaba ey Beytullah. Ne büyüksün ve hürmetin ne büyüktür. Lakin mümin, Allahü teâlâ indinde senden daha muhteremdir.) [Beyheki]

(Ey Kâbe "Seni Allahü teâlâ, şerefli, mükerrem ve muazzam kıldı. Fakat mümin, hürmet bakımından senden daha kıymetlidir.) [Taberani]

(Mümin Kâbe’den üstündür.) [İbni Mace]

Bu sebepten dolayı imam, cemaate yönünü dönüyor. Müminin kalbini kırmak, Kâbe’yi yetmiş defa yıkmaktan daha büyük günahtır.

Sual: İmamın abdestinin bozulduğunda imam ve imamın arkasındaki ne yapar? Nasıl yapılır?
CEVAP
İmam, arkasındakine işaret eder. O da azıcık ileri çıkar. İmam çıkacak yer varsa çıkıp gider.

Sual: Cemaatte farklı mezheplerden insanlar varsa imamın niyeti farklı olur mu?
CEVAP
Hayır, her zamanki gibi niyet eder.

Sual: Tek başına farza duran (Bana uyan olabilir) diye, imamlığa niyet etse, sonra ona uyan olsa, cemaat sevabı alır mı?
CEVAP
Evet.

Sual: Tek başına duran kimseye uyan cemaat sevabı alıyor. İmam olan cemaat sevabı alamaz mı?
CEVAP
İmamlığa niyet etmediği için cemaat sevabı alamaz.

Sual: İmamın duayı yalnız kendine tahsisi mekruhtur. Rabbenağfirli gibi duaları okuması da mekruh mu?
CEVAP
Meşhur olan duaları okumak mekruh değildir.

Sual: İmam dört rekatlı namazda dördüncü rekatta otursa fakat cemaat üç diye ayağa kalksalar, imam kendinden emin ise ne yapar?
CEVAP
Ettehıyyatüyü ve Salli barikleri okuyup selam verir. Namazdan sonra, bu yetki bana aittir der. Cemaat yanlış diye diretseler de, imam kendine güveniyorsa veya bir şahidi olursa, tekrar kılınmaz.

Sual: Bazen imamlık yapıyorum. Diş dolgusundan ve hastalıktan dolayı Maliki'yi taklit ediyorum. Cemaatte her mezhepten insan varken de, bunlara imam olmam caiz mi?
CEVAP
Evet.

Sual: Kumar oynayan kişinin arkasında namaz kılınır mı?
CEVAP
Hangi çeşit kumar olursa olsun kumar oynayan fasıktır. Çayına kağıt oynasa da yine kumardır, haramdır. Fasıkın arkasında namaz kılınmaz. Kılmak tahrimen mekruhtur. Maliki’de hiç caiz değildir.

Sual: Namazda rüku ve secdedeki tesbihler 3 den fazla (5 veya 9) gibi söylenebilir mi?
CEVAP
Tek olmak şartı ile 5, 7, 9,11 gibi okumak müstehaptır iyi olur. İmam 3 den fazla okuyamaz.

Sual: İmamlık yapıyorum. Namaz geç kalınca camiye koşarak gidiyorum. Görevli olduğum için camiye koşup gitmenin dinen mahzuru var mıdır?
CEVAP
Zaruretsiz camiye koşarak gitmek mekruhtur. Cemaati kaçırma ihtimali de olsa koşmak yine mekruhtur. Cemaatle namaz kılmak sünnet, koşarak camiye gitmek mekruhtur. Mekruh işleyerek sünnet yapılmaz. Eskiler bu durumu tenkit için şöyle derlerdi:
Görürsen camiye koşup giden iki civan,
Bil ki, biri müezzindir, öteki de imam.

Sual: İmamın namazda, yüksek sesle okumasında, bir mahzur var mıdır?
CEVAP
İmamın namazda, ihtiyaçtan fazla yüksek sesle okuması, namazı bozmaz ise de, haramdır. Çünkü arkadaki cemaatin, imamın okuduğunu duyması şart değildir. (Dürer)

Sual: Peygamber efendimizin, namazdan önce, safların düzgün olması için, değnekle işaret ettiği de, olur muydu?
CEVAP
Evet.

Sual: İmamlık yapıyorum. Geçen gün akşam namazını kıldırdıktan sonra abdestsiz olduğumu hatırladım. Bunu cemaate söylemem gerekiyor muydu? Ben söylemedim vebale girdim mi?
CEVAP
İmam, namazdan sonra abdestsiz olduğunu anlarsa, abdestsiz kıldırdığını, herkesin iade etmesi gerektiğini cemaate söyler. Cemaat dağılmış ise, herhangi bir vasıta ile [telefonla, mail ile, mesaj ile v.s.] haber göndererek bildirir. Haber alan, iade eder, alamayan affolur. Başka bir kavilde ise, imamın cemaate haber vermesi gerekmez. Şafii mezhebinde de gerekmez. (S. Ebediyye)
İkinci kavil sizi vebalden kurtarmıştır.

Sual: 3 yıl imamlık yapan kişi, (Ben Hıristiyan idim, arkamda kılınan namazları kaza etmeniz gerekir) dedi. Arkasında kılınan namazları kaza gerekir mi?
CEVAP
Hayır, kaza etmek gerekmez. (Tergib-üs-salât)

Cemaatle namaz kılmak İslam’ın şiarıdır. İslamiyet zahire bakar, Müslümanım diyeni Müslüman kabul eder. Cemaat, imamın kalbindeki imanı bilemez, zaten dinimiz de bunun bilinmesini istememiştir. İmam olan zat, cemaat için hükmen Müslüman kabul edildiği için, imamın daha sonra gayrimüslim olduğu meydana çıksa da artık, onun arkasında kılınan namazları kaza etmek gerekmez.

Sual: Bazı imamlar, namaza başlarken, Allahü ekber diyerek ellerini kulaklarına götürüyorlar. Böylece namaza başlamış oluyorlar. Sonra da namaza başlamış olduğu için, ellerini namaz içinde göbeklerine bağlıyorlar. İki elin bir hareketi namazı bozacağı için bunların namazı bozulmuyor mu? Bir de vitrin üçüncü rekatında, elleri aşağı bırakmadan tekbir almak gerekmez mi?
CEVAP
Eller, kulaktan ayrılırken Allahü ekber demeye başlanıp, göbek altına bağlarken bitirilir. Bahsettiğiniz şekilde yapmakla da namaz bozulmuş olmaz. Yani ellerini kulaklarına götürürken veya ellerini kulaklara kaldırınca da tekbir getirilirse yine namaz bozulmuş olmaz. Fakat uygun olanı bizim bildirdiğimiz gibidir.

Vitirde de tekbir, ilk başlarken alınan tekbir gibidir. Eller aşağıya salıverilmeden kaldırılır. Eller salınsa da, namaz bozulmuş olmaz. Fakat aşağı salmadan kaldırılmalıdır.

Sual: Tertip sahibiyim. Sabah namazına uyanamadım. Kaza etmeyi de unutmuşum. Aynı gün akşam namazında imam oldum. Yatsı namazını kıldıktan sonra sabahı kaza etmediğimi hatırladım. Ne yapmam lazım? Akşam namazını benimle kılan cemaatin namazı kabul oldu mu?
CEVAP
Cemaatin namazı sahih olmuştur. Duyurmak gerekmez. Fakat sizin önce sabahı sonra diğer namazları kaza etmeniz lazım. (Tarikun Necat)

Sual: Ankara'ya gitmek üzere evden çıktım, 10 km uzaklıktaki iş yerime geldim, daha İstanbul'da olduğum için kendimi seferi hissetmedim. İmam olup öğleyi mukimlere kıldırdım. Benim ve cemaatin namazları sahih oldu mu?
CEVAP
Sizinki mekruh olarak sahih oldu. Cemaatinki ise hiç sahih olmadı. Çünkü farz kılanın nafile kılana uyması caiz değildir. Sizin son iki rekatınız nafile olduğu için cemaatin namazı sahih olmadı.

Sual: Ben imam oldum, birkaç arkadaşla evimizin bir odasında cemaatle namaz kılarken, öbür odada hasta yatan annem çağırdı. Ben de yavaşça selam verip namazı bozdum. Giderken bir arkadaşı yerime vekil ettim. O namazı tamamladı. Bu namaz sahih oldu mu?
CEVAP
Evet sahih oldu.

Sual: Birkaç arkadaşla cemaatle namaz kıldırıyordum. Bir müddet sonra abdestimin olmadığını hatırladım. Hemen namazı bozup yerime birisini vekil edip gittim. Niye gittiğimi sordular, ben de abdestimin olmadığını söyledim. Onların namazı sahih oldu mu?
CEVAP
Onların namazı sahih olmadı. Çünkü sizinle kıldıkları sahih değildi. S. Ebediyye’de şöyle bildiriliyor:
İmamda namazı bozan bir şey bulunduğunu anlayan kimse, bu namazı tekrar kılar. Bunu imam namazda hatırlarsa, bunu hemen cemaate bildirir. Namazdan sonra anlarsa, o cemaatten olduklarını hatırladığına, söyleyerek, haber göndererek, yazarak bildirir. Haber alan, iade eder. Alamayan affolur. Bir kavilde ise imamın cemaate haber vermesi lazım değildir. Şafii mezhebinde haber vermesi gerekmez.

Sual: Duaya el kaldırırken, bazı imamlar, iki eli aynı anda kaldırıyor, bazıları ise, önce sağ eli, sonra sol eli kaldırıyorlar. Hangisi doğrudur?
CEVAP
İki eli, aynı anda kaldırmalıdır.

Sünnet miktarı zammı sure
Sual: İmamın sünnet miktarından uzun sure okuması tahrimen mekruh diye bildirdiniz. Sabah, öğle, ikindi, akşam ve yatsı namazlarında imamın en fazla kaç âyet okuması mekruh olmaz? Yani sünnet miktarı ne kadardır?
CEVAP
Sabah namazının iki rekatında toplam kırk, en fazla elli âyet okumak sünnettir.
Öğle namazında sünnet olan, sabah namazından daha aşağı miktar okumaktır.
İkindi ve yatsı namazında sünnet olan, yirmi âyet okumaktır.
Akşam namazında sünnet olan, her rekatta kısa bir sure okumaktır. Kısa sureler, Beyyine suresinden sonraki surelerdir.

İmam olan kimsenin farz kıldırırken yukarıda bildirilen âyet miktarlarından fazla okuması tahrimen mekruhtur. Cemaat uzun okunmasını istese de yine mekruh olur. Fakat cemaat sünnet miktarından daha kısa okunmasını isterse, imamın kısa okuması, caiz, uzun okuması caiz değildir. Mesela yolcular, abdesti zor tutan kimseler, sabahın farzını kıldıracak imama, "Kısa sure ile namazı kıldır" deseler, imam da Kevser ve İhlas suresi ile namazı kıldırsa mahzuru olmaz. (Hindiyye)

Cemaati rahatsız edecek uzun sure ile namaz kıldırmak tahrimen mekruh olur. Hadis-i şerifte bildiriliyor ki: Hazret-i Muaz’ın, Bekara, bazen de Nisa suresi ile namaz kıldırdığını haber alan Resulullah efendimiz, üç kere buyuruyor ki:
(Ya Muaz, sen fettan mısın? Alâ, Şems ve Duha sureleri ile kıldırsaydın. Çünkü cemaat arasında, yaşlı, zayıf ve ihtiyaç sahibi kimseler bulunabilir.) [Buhari]
[Fettan: çok fitneci demektir. Fitneci misin, fitneye mi sebep olacaksın buyuruluyor.]

Cemaatin hepsi uzun sure okunmasını istese, bir tanesi de kısa okumasını istese, o bir kişiye uymak ve kısa sure okumak gerekir. Hiç kimseyi camiden nefret ettirmemelidir. Namazdan sonra da, ilahi, tesbihat gibi şeyler okuyarak cemaati rahatsız etmek de caiz değildir. Çünkü adamın ihtiyacı vardır, gitmesi gerekiyordur. Camiden çıkarsa ayıp olur diye onu dinlemeye mecbur etmek caiz olmaz. Böyle şeyler, isteyenlere ayrıca caminin ayrı bir yerinde dinletilebilir, gösterilebilir.