Sual: En faziletli şeyler nelerdir? Bu konuda hadis var mıdır?
CEVAP
Evet, çok hadis-i şerif vardır. Ancak, hadis-i şeriflerle amel etmek bizlere caiz değildir. Yanlış anlamaya sebep olabilir. Lüzumlu dini bilgiler fıkıh kitaplarından öğrenilir.

Bir şeyin kıymetli olması, hâle, zamana ve kişinin durumuna da bağlıdır. Onun için (En faziletli şey şudur) diye kesin bir şey söylenemez. Peygamber efendimiz, en faziletli şeyi, soranların hallerine ve içinde bulunulan şartlara göre bildirmiştir. Mesela yiyeceklerin bol bulunduğu; fakat suyun bulunmadığı yerde, susuzluktan yanan kimseye bir bardak su vermek, fırın dolusu ekmek vermekten daha makbul olur. Vahşi hayvanların veya düşmanların saldırısına veya tehlikeli bir hastalığa maruz kalan kimsenin, ölümden kurtulmasına sebep olmak, ona yapılacak diğer iyiliklerden daha kıymetlidir.

Faziletli şeylerin bazıları, hadis-i şeriflerde şöyle bildiriliyor:

(En faziletli amel, imandır. En faziletli iman, Allah’ı hatırından çıkarmamaktır.) [Taberani]
(En faziletli amel, Allah için sevmek, Allah için buğz etmektir.) [İ. Ahmed]

(En faziletli amel, namazdan sonra, ana babaya iyilik etmektir.) [Müslim]
(En faziletli amel, namazdan sonra, zekâttır.) [Taberani]

(En faziletli amel, zikirdir. En faziletli zikir ise, La ilahe illallah demektir.) [Taberani]
(En faziletli amel, Allah’a hüsnü zandır.) [Begavi]

(En faziletli amel, helal kazançtır.) [İbni Lâl]
(En faziletli amel, selamlaşmayı yaymaktır.) [Berika]

(En faziletli amel, Kur'an okumaktır.) [İbni Kani]
(En faziletli amel, sıkıntıya sabretmektir.) [Tirmizi]

(En faziletli amel, iyi niyetli olmaktır.) [Hâkim]
(En faziletli amel, nefse zor gelendir.) [İ.Gazali]

(En faziletli amel, iyi niyetli olmaktır.) [Hâkim]
(En faziletli amel, herkes uykuda iken, gece namaz kılmaktır.) [C.Yolu]

(En faziletli amel, vaktinde kılınan namazdır.) [Ebu Davud]

(En faziletli amel, bir müminin ayıbını örtmek, karnını doyurmak veya bir ihtiyacını karşılamak suretiyle onu sevindirmektir.) [İsfehani]

(En faziletli amel, seni yoklamayanı yoklamak, seni mahrum edene vermek, sana kötü muamele edene af ile muamele etmektir.) [İ.Ahmed]

(En faziletli amel, aç olan fakiri doyurmak, borcunu ödemek veya bir sıkıntısını gidermektir.) [Taberani]

(En faziletli mümin, Allah’ı çok anandır.) [Tirmizi]
(En faziletli mümin, fakir diye değer verilmeyendir.) [Deylemi]

(En faziletli mümin, görülünce Allah’ın hatırlandığı kişidir.) [Hâkim]
(En faziletli mümin, yokken aranıp sorulmayan, hazırken, itibar görmeyendir.) [Ebu Nuaym]

(En faziletli mümin, dini uğruna yurdunu terk eden garip kimsedir.) [İbni Mace]
(En faziletli mümin, az yiyip, bedeni hafif olandır.) [Deylemi]

(En faziletli mümin, çoluk çocuğuna faydalı olandır.) [Taberani]
(En faziletli mümin, herkesin elinden, dilinden selamette olduğu kişidir.) [Müslim]

(En faziletli mümin, ömrü uzun, ameli güzel olandır.) [Tirmizi]
(En faziletli mümin, hanımına, en iyi, en lütufkâr davranandır.) [Tirmizi]

(En faziletli mümin, hayrı umulan, şerrinden emin olunandır.) [Tirmizi]
(En faziletli mümin, kanaat eden, en kötüsü de aç gözlü olandır.) [Kudai]

(En faziletli mümin, kendisiyle kolay uyum sağlanandır.) [Beyheki]
(En faziletli mümin, Kur’anı öğrenen ve öğretendir.) [Buhari]

(En faziletli mümin, borcunu en güzel şekilde ödeyendir.) [Nesai]
(En faziletli mümin, ahlakı en güzel olandır.) [Buhari]

(En faziletli mümin, yemek yedirendir.) [Hâkim]
(En faziletli mümin, geç kızıp, tez yatışandır. En kötüsü de, tez kızıp, geç yatışandır.) [Tirmizi]

(En faziletli mümin, dünyası için ahiretini, ahireti için dünyasını terk etmeyendir.) [Hatib]
(En faziletli mümin, sabırlı, cömert ve hoşgörülü olandır.) [Deylemi]
(En faziletli mümin, akılca en üstün olanındır.) [İ. Gazali]

(En faziletli mümin, malı ile canı ile Allah yolunda cihad edendir.) [Buhari]
(En faziletli mümin, hikmetli bir sözü öğrenip başkasına öğretendir.) [İbni Asakir]

(En faziletli sadaka, ilim öğrenip, başkasına da öğretmektir.) [İbni Mace]
(En faziletli sadaka, su vermektir.) [Nesai]

(En faziletli sadaka, aç bir canlıyı doyurmaktır.) [Beyheki]
(En faziletli sadaka, iki kişinin arasını bulmaktır.) [Taberani]

(En faziletli sadaka, dilini tutmaktır.) [Deylemi]
(En faziletli sadaka, gizli verilendir.) [Taberani]

(En faziletli sadaka, kin güden yakınına verilendir.) [Taberani]

(En faziletli cihad, Allah yolunda, nefsle yapılandır.) [Ebu Davud]
(En faziletli cihad, farzları ifa etmektir.) [İ.Ahmed]
(En faziletli cihad, canı, malı ile müşriklerle mücadeledir.) [Nesai]

(En faziletli kazanç, el emeği ile kazanılandır.) [Ahmed]

(En faziletli sure, Fatihadır.) [Hâkim]

(En faziletli namaz, farzlardan sonra, teheccüd namazıdır.) [Müslim]
(En faziletli namaz, Cuma günü, cemaatle kılınan sabah namazıdır.) [Beyheki]

(En faziletli tesbih, Sübhanallahi velhamdülillahi ve lâ ilâhe illallahü vallahü ekberdir.) [Müslim]

(En faziletli ibadet, fıkıh öğrenmektir.) [Taberani, Ebu-ş-şeyh]
(En faziletli ibadet, duadır.) [Hâkim]

(En faziletli dua, Arefe günü yapılanıdır.) [Beyheki]
(En faziletli dua, af ve afiyet dilemektir.) [Tirmizi]

(En faziletli vakit, gecenin ikinci yarısıdır.) [Taberani]
(En faziletli isim, Abdullah ve Abdurrahman’dır.) [Müslim]

(En faziletli söz, doğru olan sözdür.) [Buhari]
(En faziletli yerler, camilerdir. En kötü yerler de, çarşı pazarlardır.) [Taberani]

(En faziletli oruç, Davud’un orucudur. Davud aleyhisselam, bir gün tutar bir gün yerdi.) [Müslim]

(En faziletli iman, kadere rızadır.) [Ebu Nuaym]
(En faziletli huy, kimse zarar görmesin diye susmaktır.) [İbni Mübarek]

(En faziletli yemek, üstüne çok elin uzandığı yemektir.) [Taberani]
(En faziletli söz, Sübhanallahi ve bihamdihi demektir.) [Müslim]
(En faziletli ev, içinde yetime ikram edilen evdir.) [Beyheki]

(En faziletli hazine, saliha kadındır.) [Hâkim]
(En faziletli iş, vasat [orta] olanıdır.) [Beyheki]

(En faziletli arkadaş, Allah’ı anınca yardım eden, unutunca sana hatırlatandır.) [Hâkim]
(En faziletli arkadaş, sözleri ilminizi artıran, ameli de ahireti hatırlatandır.) [Hâkim]

(En faziletli kadın, namusunu koruyan, gözü dışarıda olmayandır.) [Deylemi]

(En faziletli kadın, kendisini kocasına sevdiren, onunla hoş geçinen ve uyum içinde olandır. En kötüsü de, açılıp saçılan, böbürlenendir.) [Beyheki]


Baki kalacak salih ameller
Sual: Kehf suresinin 46. âyetinde bildirilen Allah’ın sevdiği ve baki kalacak salih ameller nelerdir?
CEVAP
Bu âyette bildirilen salih ameller, namaz, hac, oruç ve diğer bütün iyi iş ve hareketlerdir. Bir de (Sübhanallahi velhamdülillahi ve la ilahe illallahü vallahü ekber) tesbihidir. Bu en kıymetli tesbihlerden biridir.

Salih amellerden birkaçı:
1- Namaz. Bunun da en kıymetlisi vaktinde kılmaktır. Bunun da daha kıymetlisi vaktinin evvelinde, yani vakti girer girmez geciktirmeden kılmaktır. Herkes uyurken namaz kılmak da çok kıymetlidir. Beş vakit namaz, en kıymetli ibadettir. Hadis-i şerifte (Namaz dinin direğidir) buyuruldu. Direksiz bina ayakta duramadığı gibi, namazsız insanın İslam binasını ayakta tutması da çok zordur. Namazın terk edilmesi de çok büyük günahtır.

2- Hac. Haccın da kıymetli olanı, hacc-ı mebrurdur. Yani günah işlemeden, şartlarına uygun yapılan, kabul olan hacdır. Hadis-i şerifte (Suyun kirleri temizlediği gibi, hac da günahları temizler) buyuruldu. [Taberani]

3- Ana-babaya iyilik. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Allah indinde en faziletli amel, vaktinde kılınan namazdan sonra ana-babaya iyiliktir.) [Müslim]

4- Cihad. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(En kıymetli amel cihaddır.) [Taberani]
(İnsanların en üstünü, canı ve malı ile Allah yolunda cihad edendir.) [İ. Ahmed]

5- Emr-i maruf. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Bütün ibadetlere verilen sevap, Allah yolunda savaşa verilen sevaba göre, deniz yanında bir damla su gibidir. Savaşın sevabı da, emr-i maruf ve nehy-i anilmünker sevabı yanında denize göre, bir damla su gibidir.) [Deylemi]

6- Allahü teâlâyı zikretmek, anmak. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(İnsanın derecesini en fazla yükselten, en kıymetli amel, altın ve gümüş vermekten daha kıymetlisi Allah’ı anmaktır.) [Beyheki]

7- Az da olsa, devamlı yapılan amel kıymetlidir. (Müslim)
Bütün bu ibadetleri yapabilmek için ilim ve ihlas şarttır. Bunlarsız ibadetlerin hiç kıymeti olmaz. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(İlimsiz çok amelin kıymeti olmaz.) [Deylemi]
(Allahü teâlâ, ancak ihlas ile yapılan ameli kabul eder.) [Nesai]

İlim ve ihlasın gereği olarak da, Allah dostlarını sevmek, Allah düşmanlarını da sevmemek gerekir. Hadis-i şerifte, (İbadetlerin en kıymetlisi, hubb-ı fillah, buğd-i fillahtır) buyuruldu. Yani sevdiklerini yalnız Allah için sevmek, buğzettiklerine yalnız Allah rızası için buğzetmektir. (Ebu Davud)

Bütün bu ibadetlerin sahih ve kabul olması için, doğru itikada sahip olmak şarttır. Yani Ehl-i sünnet itikadında olmayanın hiçbir ameli kabul olmaz. Ehl-i sünnetten başkası bid'at ehlidir. Bid'at ehlinin ibadetleri kabul olmaz. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Allahü teâlâ, bid'at sahibinin namazını, orucunu, zekatını, haccını, umresini, cihadını, farz ve nafile hiçbir ibadetlerini kabul etmez. Yağdan kıl çıkar gibi, Müslümanlıktan kolayca çıkar.) [İbni Mace]


İlim maldan hayırlıdır
Sual: En iyi ibadet nedir?
CEVAP
Her zaman doğru iman sahibi olmaya, farzları yapıp haramlardan kaçmaya, tevbe edip farz borçlarını ödemeye çalışmalıdır! Bunları doğru yapabilmek de, ancak ilimle mümkündür. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Gece bir müddet ilim öğrenmek, bütün gece ibadet etmekten sevaptır.) [R. Nasıhin]
(Sabah-akşam ilimle meşgul olmak, cihaddan efdaldir.) [Deylemi]
(İlmi bir mesele öğrenmek, yüz rekat [nafile] namazdan daha kıymetlidir.) [İbni Abdilber]

Hazret-i Ali buyurdu ki:
(İlim, maldan hayırlıdır. Çünkü malı sen korursun, fakat ilim seni korur.
Mal sarf etmekle azalır, ilim sarf etmekle çoğalır.)

Hazret-i İbni Abbas buyurdu ki:
(Süleyman aleyhisselam; mal, ilim ve hükümdarlık arasında muhayyer bırakıldı. O ilmi tercih etti ve bu sayede diğer ikisine de malik oldu.)

İmam-ı Gazali hazretleri buyurdu ki:
İnsanın diğer mahlukattan üstünlüğü ilmi iledir, güç ve kuvvetiyle değildir. Çünkü deve insandan kuvvetlidir. İrilik bakımından da değildir. Çünkü fil insandan çok iridir. Cesaret bakımından da değildir. Çünkü aslan insandan cesurdur. Çok yemesiyle de değildir. Çünkü mandanın karnı, insanın midesinden daha büyüktür. Şu halde ilim çok üstün bir vasıftır.

Yemek ve içmekten kesilen hasta, ölmeye mahkum olduğu gibi, ilim ve hikmetten mahrum kalb de ölüme mahkumdur. O halde, Ehl-i sünnet âlimlerinin kitaplarını okuyup, dinimizi doğru olarak öğrenmeliyiz.