Sual: Haram olan bir şeyi, zaruret halinde, yapmak caiz olduğuna göre, elde olmayan bir sebeple, bir haramı işleyecek veya bir farzı terk edecek olanın, başka bir mezhebi taklit etmesi gerekir mi?
CEVAP
Elbette gerekir. Zaruret sebebiyle işlemek günah olmaz ise de, devamlı haram işlememek veya farzı terk etmemek için, önce kendi mezhebimizde çare aranır. Kendi mezhebimizde, çıkış yolu yoksa, diğer üç mezhebe bakılır. Hangi mezhepte çıkış yolu varsa, o konuda, o mezhep taklit edilir.

Birkaç örnek verelim:

1- Bir kimse bilmeden sütkardeşi ile evlense, günah olmaz. Fakat sütkardeş olduğu meydana çıkınca, başka bir mezhepte kurtuluş yolu aranır. Varsa, o mezhep taklit edilerek, evliliğe devam edilir. Mesela, Şafii’de sütkardeş olmak için ayrı zamanlarda beş kere doya doya emmek gerekir. Evli çift, eğer bir iki kere emmişse, Şafii mezhebi taklit edilip evliliğe devam edilir.

2- Dişini kaplatan veya dolduran kimse için, Hanefi mezhebinde çıkış yolu olmadığına göre, diğer üç mezhebe bakılır. Maliki ve Şafii’de gusülde ağzın içini yıkamak farz olmadığı için, gusül, abdest ve namazda Maliki veya Şafii mezhebi taklit edilir. Bu mezheplerde de, çıkış yolu olmasaydı, salih bir doktor da, dişini doldurmak gerekir deseydi, diş dolgusu zaruret halini alıp, gusle mani olmazdı.

3- Uyumak veya unutmak, namazın kazaya kalması için özürdür. Ama hatırlayınca veya uyanınca, namazı kazaya bırakmamak için çare aranır. Kendi mezhebinde veya diğer üç mezhebinde çıkış yolu varken, kazaya bırakmak caiz olmaz. Sabah, ikindi ve yatsı namazlarında çıkış yolu olmadığı için, vakit çıkmışsa kaza edilir. Öğle ve akşam namazlarında ise, Hanefi mezhebindeki ikinci kavle uyarak, asr-ı evvel ve işa-i evvel vakitlerinde, öğle ve akşam namazlarını kılar. Bu vakitler de, çıkmış ise, Hanbeli mezhebine uyarak öğle ile ikindi, akşam ile yatsı namazlarını cem eder. Başka bir sebeple kılamayan, mesela özel arabası ile giderken, trafik sıkışıklığı sebebiyle kılamayan da, kılma imkanı olduğunda, vakit çıkmış olursa, öğle ve akşam namazlarını bu şekilde kılarak kazaya bırakmaz.

Sual: Namaz içinde, başka mezhebi taklide niyet etmek caiz mi?
CEVAP
Hayır.

Sual: Namaz vakti çıkmak üzere iken, temiz elbisesi olmayan ve temiz elbise de bulamayan kimse, namazını kazaya bıraksa günah olur mu?
CEVAP
Namazı kazaya bırakmak haramdır. Maliki’yi taklit ederek necasetli elbise ile kılar. Maliki’de necaset namaza mani değildir.

Unutup necis elbise ile namaz kılan kimse, sonra elbisesinin necis olduğunu hatırlasa, kıldığı namazı iade etmez, Maliki’ye göre kıldım demesi yeter.

Sual: Hanımımla cemaat olup, on senedir namaz kılıyoruz. Hanım benim sağıma duruyordu. Şimdi öğrendim ki, kadınla yan yana durup cemaatle namaz kılınca erkeğin namazı bozuluyormuş. Şimdi bu on senelik namazımı kurtarmamın bir yolu var mı?
CEVAP
Sizin namazınız bozulunca hanımınki de bozulmuş olur. Şafii mezhebinde; cemaatle namaz kılarken, kadın, erkeğin yanında namaza dursa, ikisinin de namazı sahih olur; ancak evla olan kadının erkeklerin arkasında durmasıdır. (Muğnil muhtac, Kitabül Üm)

On yıllık namazı kaza etmek çok zordur. Dört hak mezhep rahmettir. O kılınan namazları Şafii mezhebine göre kıldım diye niyet ederseniz, namazlarınız sahih olur. Kaza etmek gerekmez. Her ne kadar, o zamanlar, Şafii mezhebinin bütün şartlarına uyulmamış bile olsa, bunda zaruret olduğu için telfîk olmaz, caiz olur.

Telfîk; kendi mezhebinde caiz değil iken, bir ihtiyaç, bir harac [güçlük] olmadan ve şartlarına riayet etmeden, başka mezhepte caiz olan hükümlerle amel etmek demektir. Telfîk haramdır, söz birliği ile bâtıldır.

Sual: Şafi mezhebinde olan biri öğle namazını uykuda olduğu, dalgınlığından ya da herhangi istenmeyen bir sebep ile geçirirse ve ikindi vakti (Türkiye takvimindeki saate göre) 20-25 dakikadır girmiş ise, bu şahıs hanefi mezhebini taklit ederek asr-i saniye göre kılabilir mi?
CEVAP
Kılabilir.